Gespreide taxatie van meerwaarden

Wanneer een vennootschap een meerwaarde realiseert bij het vervreemden van een bedrijfsgoed, is deze meerwaarde belastbaar. De vennootschap kan evenwel kiezen voor de gespreide taxatie van deze meerwaarde. Daarvoor moet ze de ontvangen verkoopprijs herbeleggen in een nieuw actief dat beroepsmatig wordt gebruikt. De meerwaarde wordt dan gespreid belast naar gelang dat het afschrijvingsritme van het nieuwe actief.
 

Gedwongen en vrijwillige meerwaarde

Een meerwaarde kan zowel vrijwillig als gedwongen gerealiseerd worden. Een vrijwillige meerwaarde wordt gerealiseerd als de vennootschap zelf de beslissing neemt om een bepaald materieel of immaterieel vast actief te vervreemden. Bij een gedwongen meerwaarde heeft de onderneming zelf geen inspraak: die ontstaat door een schadegeval (waarbij de vennootschap een schadevergoeding krijgt), een onteigening of een opeising in eigendom door een overheid. Deze gebeurtenissen doen zich onafhankelijk voor, buiten de wil van de belastingplichtige.

Gespreide taxatie

Gespreide taxatie betekent dat de ontvangen meerwaarde niet onmiddellijk wordt belast, maar slechts geleidelijk aan.

Welke activa komen in aanmerking?

Om van de gespreide taxatie te kunnen genieten, moet het verkochte actief minimum vijf jaar voor de beroepsactiviteit gebruikt zijn. Die termijn van vijf jaar wordt berekend vanaf de dag dat het goed voor het eerst voor de beroepswerkzaamheid wordt gebruikt (in principe is dat de dag waarop het goed in het bezit van de onderneming is gekomen) tot op de dag van de vervreemding.

Bovendien kan de gespreide taxatie enkel voor activa waarop afschrijvingen zijn gebeurd. Activa waarop geen afschrijvingen zijn gebeurd, bv. het cliënteel dat door de vennootschap zelf werd opgebouwd, komen niet in aanmerking voor het stelsel van de gespreide taxatie.

Herbeleggen

De vennootschap wordt maar belast op de meerwaarde naar gelang het nieuw aangekochte goed wordt afgeschreven. Dat betekent dan ook dat er moet geïnvesteerd worden in een nieuw goed, dat afgeschreven kan worden. De vennootschap moet met andere woorden herbeleggen in een ander actief dat voor de beroepswerkzaamheid gebruikt zal worden.

Wanneer men herbelegt in een gebouwd onroerend goed, moet de waarde van de grond (die in de aanschaffingsprijs van het gebouw inbegrepen is) buiten beschouwing gelaten worden. Terreinen zijn namelijk niet afschrijfbaar.

De vennootschap moet het volledige bedrag van de ontvangen verkoopprijs of schadevergoeding herbeleggen. Het is dus niet voldoende dat de meerwaarde wordt herbelegd.

Voorbeeld

NV Gysemans heeft een oude machine met een restwaarde van 20.000 euro. De machine wordt verkocht voor 50.000 euro. De NV realiseert dus een meerwaarde van 30.000 euro. Om in aanmerking te komen voor het stelsel van de gespreide taxatie moet NV Gysemans echter de volledige verkoopprijs van 50.000 euro herbeleggen.

Bij een gedwongen meerwaarde heeft de vennootschap drie jaar vanaf het einde van het belastbaar tijdperk waarin de schadevergoeding werd ontvangen om te herbeleggen. Bij een vrijwillig verwezenlijkte meerwaarde heeft de vennootschap een termijn van drie jaar vanaf de eerste dag van het belastbare tijdperk waarin de meerwaarde werd verwezenlijkt.

Voorbeeld

Een vennootschap heeft een bedrijfsgebouw. Het gebouw brandt af in december 2015. De vennootschap ontvangt een schadevergoeding in mei 2016. De vennootschap heeft tijd tot 31 december 2019 om de ontvangen schadevergoeding te herbeleggen.

Stel dat de vennootschap een bedrijfsgebouw (vrijwillig) verkoopt in december 2015. De vennootschap heeft tot 31 december 2017 om de ontvangen verkoopprijs te herbeleggen.

Als de vennootschap (bij een vrijwillig verwezenlijkte meerwaarde) wil herbeleggen in een gebouwd onroerend goed, een vaartuig of een vliegtuig, wordt de termijn om te herbeleggen verlengd tot op vijf jaar. Bovendien kan de onderneming dan ook herbeleggen in een goed dat al eerder werd aangekocht. De herbeleggingstermijn kan immers (naar keuze van de belastingplichtige) al aanvangen op de eerste dag van het voorlaatste belastbare tijdperk dat de verwezenlijking van de meerwaarde voorafgaat.

Voorbeeld

De BVBA Vermeulen heeft op 27 mei 2016 een meerwaarde gerealiseerd die ze wil herbeleggen in een nieuw gebouw. De BVBA kan kiezen of de herbeleggingstermijn loopt:

• van 1 januari 2016 tot 31 december 2020;
• van 1 januari 2014 tot 31 december 2018.

Wat als er niet op tijd wordt herbelegd?

Als de vennootschap niet op tijd herbelegt, wordt de meerwaarde beschouwd als winst van het belastbaar tijdperk waarin de herbeleggingstermijn is verstreken en als dusdanig belast.